სკოლის შენობის მშენებლობის ისტორია 1900-1904

სკოლა დაარსების დღიდანვე ქალთა გიმნაზია იყო. საბჭოთა პერიოდში „ბათუმის ვ. ი. ლენინის სახელობის #1 ქართული საშუალო სკოლა“ ეწოდებოდა. იგი პირველი იყო არა მარტო ბათუმში, არამედ მთელს აჭარაში. სკოლის წარმატებების სულის ჩამდგმელი პედაგოგთა თაობები იყო, რომელთა აღზრდილები, ცნობილი სახეები, ჩვენი ქვეყნის ყველა კუთხეს ამშვენებდნენ.

ტარდიცია გრძელდება.

სკოლამ მრავალი ისტორიული პროცესი გამოიარა. ცნობილი იყო, რომ იგი 1904 წელს დაარსდა. ამას სკოლის შენობაზე ამოტვიფრული „1904 წ.“ ადასტურებს. საარქივო მასალებში კი აღნიშნულია, ბათუმის ქალთა გიმნაზია გაიხსნა 1900 წლის 26 სექტემბერს, სკოლის შენობის მშენებლობა კი დამთავრდა 1904 წელს.

ქ. ბათუმის ქალთა გიმნაზიის მშენებლობის წამოწყება უშუალოდაა დაკავშირებული ქალაქის მოწინავე ინტელიგენციის წარმომადგენლებთან. ესენია: ივანე მესხი, გრიგოლ ვოლსკი, ნიკა ჯაყელი, ნ. დუმბაძე. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ქალაქის მაშინდელი თვითმმართველობის უფროსი ლუკა ასათიანი.

ქალაქის გიმნაზიის შენობის ასაშენებელი თანხის გამონახვა მეტწილად ივანე მესხის სახელთანაა დაკავშირებული. დიდი შრომისა და წვალების შემდეგ, მას მიუღწევია იმისათვის, რომ ბათუმის ნავსადგურში გასატან ყოველ ფუთ ტვირთზე (საქონელზე) შემოუღიათ გადასახადი, რასაც დიდძალი შემოსავალი მოჰყოლია. თვითმმართველობის ერთ-ერთ სხდომაზე ხმის მიმცემთა უმრავლესობამ მოითხოვა, ამ შემოსავლიდან გაეღოთ თანხა ქალთა გიმნაზიის შენობის ასაშენებლად. ეს კი დიდ სიძნელეებთან იყო დაკავშირებული: ერთი მხრივ, უსახსრობა და მეორე მხრივ, საშენი მასალის უქონლობა.

ქალთა გიმნაზიის გახსნის ნებართვის მიღებიდან მეორე დღეს თვითმმართველობამ გადაწყვიტა, გიმნაზია გაეხსნა მაშინდელი `მარინეს სკოლის~ შენობაში (შემდგომში სტალინის ქუჩაზე _ პარკთან ახლოს), თვით ეს სკოლა კი გადაეყვანათ ნაქირავებ ბინაში. სპეციალურმა კომისიამ შენობა უვარგისად სცნო. შენობის მოძებნა ძნელი აღმოჩნდა, მერე გამონახეს, შეაკეთეს და კონტრაქტი დადეს ორი წლის ვადით. ბინა ეკუთვნოდათ მოქალაქე სუკოიანებს (ახლა ბათუმში ამ გვარის მატარებელს ვერავის მივაგენი), რომლებიც ცხოვრობდნენ ახლანდელი ჩვენი სკოლის შენობის ახლოს. მათგანვე შეიძინეს მიწა გიმნაზიის შენობის ასაშენებლად (ეზოში, სადაც ახლა სკოლის ოთხსართულიანი შენობაა, ჩემს ბავშვობაში, ხის სახლები იდგა. ბოლოს იმ სახლში სკოლის ყოფილი დირექტორის ივანოვის ოჯახი ცხოვრობდა).

აი ოქმიდან ამონაწერი:

ოქმი. 1902 წ. აგვისტოესწრებიან ქალაქის თავი ანდრონიკოვი, მართვის წევრები: ვოლსკი, ივანოვი, სევერინი, ელიავა, სტოიანოვი, ქიქოძე. სპეციალურად მოიწვიეს პოლკოვნიკი ინჟინერი პომორსკი.

სხდომა გახსნა თავადმა ანდრონიკოვმა. მან აღნიშნა, რომ ქალთა გიმნაზიის შენობის მშენებლობა, რომელიც დაწყებული უნდა ყოფილიყო, უცებ შეწყდა. მიზეზი შემდეგშია: გარდაიცვალა სუკოიანების ერთ-ერთი ძმა, რომელმაც ვერ მოასწრო მიწის გაყიდვაზე თანხმობის მიცემა. მეორე ძმამაც უარი თქვა თანხმობაზე (ძმები ერთად ცხოვრობდნენ). ეს ამბავი შეიძლება გაგრძელდეს რამდენიმე თვე. მშენებლობა კი სწრაფად უნდა დაიწყოს. არ არის საჭირო სუკოიანების თანხმობაზე ლოდინი. ამისათვის საჭიროა „попечительный совет“-ის წევრების აზრი. ამიტომაც ანდრონიკოვს მოუწვევია სხდომა.

მოისმინეს ეს განცხადება და გიმნაზიის შენობის პროექტის ავტორის პოდპოლკოვნიკ პომორსკის ზოგიერთი ახსნა: არ დაელოდონ სუკოიანების თანხმობას და დაიწყონ მშენებლობა.

სააღმშენებლო კომისიას (ფ. 225 გვ. 34) ხელს აწერენ: საბაევ ნ.ა.; კალმ გ.ა.; მჭედლოვი პ.ლ.; ნაკაშიძე მ.მ.; მიხაილიდი შ.ტ.; ქიქოძე ლ.ს. (ეპისკოპოსის ძმის შვილი); ბერკლიანც ა.ა.; 17,7 1902 წ. არქ. ფონდი 11.

1900 წლის 26 სექტემბერს გაიხსნა ბათუმის ქალთა გიმნაზია. რადგანაც შენობა დროზე არ იყო მზად, სასწავლო პერსონალიც არ იყო დანიშნული გახსნამდე. ახლად მისაღებთა გამოცდას აწარმოებდნენ ვაჟთა გიმნაზიის დირექტორი და მისი პედაგოგები თავის შენობაში.

ქალთა გიმნაზიის გახსნა ასე ჩქარა აუცილებელი იყო იმიტომ, რომ გოგონების მშობლებს შვილები ან სხვა ქალაქში უნდა გაეგზავნათ სასწავლებლად, ან მიეყვანათ აქაურ „მარინეს“ სასწავლებელში, რომლის კურსებიც არ იყო საკმარისი.

არქივში ასეთი ცნობაა:

მიმდინარე წლის გიმნაზიის მშენებლობისათვის შემოსავლის წყაროა: ქალაქიდან ყოველწლიურად 1300 მან., სახალხო განათლების სამინისტროსაგან 2000 მან. სწავლის გადასახადი შემოვიდა 43800 მან. გახსნამდე შემოწირეს 100 მან. სულ 8800 მან. კიდევ. შენობა ძალზე უხერხულია. საკლასო ოთახები ბნელი (12 კუბური არშინი თითოეულ მოსწავლეზე, რაც ნორმალურ მინიმუმზე დაბალია). გვაქვს ეზო, მაგრამ ბავშვები ცუდ ამინდში შეყუჟული არიან ვიწრო კორიდორში.

კიდევ:

ბათუმის ქალაქის მმართველობას: _ გიმნაზიის მასწავლებლის განცხადების თანახმად, მაქვს პატივი მოვახსენო მმართველობას, რომ ამა წლის 17 დეკემბერს, გიმნაზიის წინ მთელი დილის განმავლობაში ახალ აშენებულ რკინისგზაზე ხრეშის და ქვიშის შემოსატანად სისტემატურად წარმოებდა წამება ცხენისა, რომელსაც ეზოდან უნდა ეთრია ხრეშით დატვირთული ურიკა. მუშები ცხენს სცემდნენ რკინის ბარებით, უყვიროდნენ, სამუშაოს მთავარი ზედამხედველი მუშების შეჩერების მაგივრად, თავად მთელი ძალით ურტყამდა ჯოხით ნეკნებზე და მუცელზე, ამგვარი აღმაშფოთებელი სცენები არაადამიანურია. ბათუმი 17 დეკემბერი, 1902 წ.
1902 წლის 1 აგვისტოს გაზეთის საშუალებით გამოცხადდა საბოლოო (решительный торг) ვაჭრობა ქალთა გიმნაზიის მშენებლობისათვის. გადარიცხული იყო 67400 მან. ვაჭრობა დაიწყება ზუსტად 12 საათზე. მონაწილეობის მსურველებმა უნდა წარმოადგინონ განცხადება, რომ სურთ მშენებლობაში მონაწილეობის მიღება. არქივშია ა. ლ. შაპიროს, ა. ი. ილინის, ფ. მ. კურტოვის განცხადებები («Прошу допустить меня изуестному торгу на постройку женской гимназии»).

მშენებლობა დაუწყია ა. ლ. შაპიროს პოდპოლკოვნიკ პომორსკის პროექტის მიხედვითა და მისი ხელმძღვანელობით.

სხდომის დადგენილება:

დაევალოს მოქ. შაპიროს, რომ საკლასო ოთახები დამთავრდეს 1903 წ. 1 ოქტომბრისთვის და სხვა სამუშაოები _ 1904 წ. იანვრისთვის. ხარჯთაღრიცხვა გადასახდელად გადაეცეს ქალაქის არქიტექტორ გ. ბარკლიანცს.

მეტად საინტერესოა შაპიროს განცხადება ქალაქისთავისადმი:

საქმის დროულად დაფუძნებისათვის გთხოვთ ვოზნესენსკის ქუჩით (ახლანდელი მელიქიშვილი) მშენებლობამდე გამაყვანინოთ ვიწროლიანდაგიანი რკინის გზა. ა. ლ. შაპიროს განცხადება (გვ. 202). და კვლავ ქალაქისთავისადმი განცხადება, რომ მშენებლობა დამთავრებულია და ითხოვს ჩაბარებას («Прошу назначить приему»). 1904 წ. 31 მაისი.

მართლაც, ზღვიდან ჩვენს სკოლამდე ყოფილა რკინისგზა, ოღონდ ცხენებით შემოდიოდა ტვირთი.

შენობა აგებულ იქნა იმდროინდელი ტექნიკის მიხედვით და ქალაქში ვაჟთა კლასიკური გიმნაზიის შემდეგ მეორე იყო, რომელიც სრულყოფილად აკმაყოფილებდა მოთხოვნილებებს.

შენობა, რომელშიც დროებით მოთავსებული იყო ქალთა გიმნაზია, დამწვარა 1909 წ. იანვარში (ფ. #6. არქ. #102).

1904 წ. ქალთა გიმნაზია გადავიდა ახალ შენობაში. ეს მოვლენა დაემთხვა გიმნაზიის კურსდამთავრებულთა პირველ გამოშვებას. ამ წელს გიმნაზია დაუმთავრებია 27 მოსწავლეს. გიმნაზია ახალ შენობაში გადასულა და კურსდამთავრებულთა პირველი გამოშვება სადღესასწაულო ვითარებაში აღუნიშნავთ.

1904 წელი აღინიშნება (როგორც საარქივო მასალები ადასტურებს) ბათუმის ქალთა გიმნაზიის შენობის დაფუძნების თარიღად.

წარმოდგენილია ნივთების სია ქალთა ახალი გიმნაზიისათვის:

1. Портрет Государя императора и императрицы – 400.
2. Образа.
3. 15 дюжин стульев – 1100.
4. Стол для актового зала – 40.
5. Шкафы для книг – 280.
6. 40 ламп – 200.
7. Вешалки – 50.
8. Сукно для стола – 40.
9. Занавески – 100
Итого: 2360.
Архив №1 1900 г.

Батумская гимназия открыта 26 сентября 1900 г. Строительство здания закончено 1904 году. (ქალაქის თავი ლუკა ნიკოლოზის ძე ასათიანი)

Попечателью педагогического совета подано было около четырех десятков прошении на должность учительниц, надзирательниц и начальницы.

На должность начальницы Попечительный совет выбрал госпожу Тиблень, которая до сих пор еще на эту должность не определена.

ჩამოთვლილია მასწავლებელთა სია.

Гимназия постоянно нуждается в надлежащем помещении и въ снабжении библиотеками и учебными пособиями.

Сентябрь 1900 года.

რეცენზიები კომენტარები

რეცენზია
ქალბატონ ცირა ბექაიას მიერ მასალაზე ბათუმის #2 საჯარო სკოლის ისტორიისთვის


ქ. ბათუმის ამჟამინდელი #2 საჯარო სკოლია, როგორც საგანმანათლებლო კერა, თავისი არსებობის 110 წელიწადს ოთვლის. იგი გაიხსნა 1900 წელს პროგიმნაზიის სახით და წარმოადგენდა რუსულენობან სასწავლებელს.

ამ სკოლის მნიშვნელობა განსაკუთრებულად ღირებულია იმ თვალსაზრისით, რომ იგი აჭარაში ამ ტიპის პირველი სასწავლებელი იყო.
მართალია სკოლა ამ კუთხის რუსიფიკაციას ისახავდა მიზნად, მაგრამ თავად ფაქტი დიდმნიშვნელოვან მოვლენას წარმოადგენდა ამ ქალაქისათვის.

ქალბატონ ცირა ბექაიას მიერ მოპოვებულია დიდძალი საარქივო მასალა, რომელიც გადმოგვცემს აღნიშნული სკოლის ისტორიას მისი დაარსების დღიდან დღემდე.
ამ მრავალფეროვანი მასალის თითეულ ფურცელს, თითეულ ფოტოს, ოფიციალურ ცნობას თუ ზეპირ გადმოცემას ქ-ნი ცირა ბექაია დიდი რუდუნებითა და მაღალი პროფესიული პასუხისმგებლობით აგროვებდა ათეული წლეწბის განმავლობაში.
ეცნობი ამ მასალებს და გაოცებს ამ პიროვნების შრომისმოყვარეობა, ენთუზიაზმი, საქმის სიყვარული და ერთგულება.
შეიძლება ითქვას, რომ ქალბატონ ცირა ბექაიას მემკვიდრეობით ერგო ეს პასუხისმგებლობა, რადგანაც იგი ცნობილი პედაგოგებისა და მოღვაწეების, ქალბატონ მარიამ კეჩხუაშვილისა და ბატონ ალექსანდრე ბექაიას ოჯახში დაიბადა და აღიზარდა.

დედამისი - ქალბატონი მარიამ კეჩხუაშვილი, დამსახურებული პედაგოგი ათეული წლების განმავლობაში ასწავლიდა ბათუმის ყოფილ #1 ვაჟთა (ამჟამინდელ #2 ) ვაჟთა საშუალო სკოლაში, ხოლო მამა - ალექსანდრე ბექაია კი, ბათუმის #17 საშუალო სკოლის დირექტორი იყო. მისი დაბადებიდან 100 წლის იუბილე დიდი სიყვარულისთ აღნიშნა აჭარის საზოგადოებრიობამ.

ვფიქრობთ, რომ ქალბატონი ცირა ბექაიას მიერ გაწეული უდიდესი შრომა ჯეროვნად უნდა დაფასდეს. მის მიერ მოპოვებული მასალები მეცნიერულად დამუშავდეს და იხილოს დღის სინათლე.

პროფესორი ლუბა ბიბილეიშვილი, საქართველოს განათლების აკადემიის აკადემიკოსი.



mediko

cira maswavlebelo cven aucileblad avasrulebt tqvens ocnebas da skolistvis sachiro saqmes gavaketebt.cven iseti direqtori gvkavs rom aucileblad dagikacshirdebaT, darwmunebuli xom xart rom me romvkofilikavi mashin organizatori amas ase atr davtovrbdi. Zalian did gonisZiebas gavakeTebT da muzeumsac ra tqma unada tkventan ertad--pativiscemit medea cincaZe.gkocniT



Osiko

ქალბატონო ცირა,დიდი მადლობა ამ ბეწყინვალე ბლოგისთვის, სოციალურ ქსელ-facebook-ში არსებობს #2 საშუალო სკოლის გვერდი, სადაც გაწევრიანებულია უამრავი ყოფილი თუ ახლანდელი მოსწავლე,კარგი იქნება თუ ნახავთ.





asmati

დიდი მადლობა, ნაშრომისთვის, შემთხვევით წავაწყდი თქვენს ნაშრომს,ამის უკან დგას თქვენი დიდი სიყვარული, ერთგულება თქვენი პროფესიისადმი, ღმერთმა უმრავლოს ერთგული ხალხი ქვეყანასა და ჩვენს საქმეს, თაობები ეზიარებიან ამ სკოლის ისტორიას თქვენი ნაშრომის მიხედვით.

გ მ ა დ ლ ო ბ თ.
აჭარის ა.რ.უმაღლესი საბჭოს
განათლების,მეცნიერების,კულტურისა და სპორტის კომისიის თავჯდომარე
ასმათ დიასამიძე




Gizo

ინტერნეტში გავეცანი ცირა ბექაიას ფრიად საყურადღებო ნაშრომს.
უნდა ავღნიშნო, რომ იგი მოიცავს მეტად საინტერესო ბევრ უცნობ მასალას.
მასში იგრძნობა პედაგოგის ინტუიცია, ალღო და კვლევის საოცარი უნარი, რითაც ნაშრომში დადგენილია პედაგოგიკის ისტორიის ბევრი მნიშვნელოვანი ფაქტი და მოვლენა.
ნაშრომი იმითაც არის საინტერესო, რომ იგი დაწერილია დიდი სიყვარულით პედაგოგიური საქმიანობისადმი, პდაგოგებისადმი.
ეს კი ავსებს იმ სიცარიელეს, რომელიც ამ სფეროში გვაქვს. დიდია პედაგოგის ღვაწლი, ყოველდღიური ზრუნვა და შრომა, რომელიც საჭიროებს თანადფგომას, ყურადღებას სითბოს და არდავიწყებას.
ამ მხრივ ნაშრომი ნამდვილად საყურადღებო და ფრიად მნიშვნელოვანია.
განსაკუთრებით სითბო ჩამეღვარა გულში ჩემი უძვირფასესი ლექტორის კონა გიგინეიშვილის ხსენებით.
წარმომიდგენია როგორი იქნებოდა სკოლა სადაც კონა გიგინეიშვილი ასწავლიდა. ამისთვისაც დიდი მადლობა თქვენ.

გიზო ჭელიძე.
ქართული ლიტერატურის ისტორიის უფროსი მეცნიერ თანამშრომელი, პროფესორი, მეცნიერებათა დოქტორი. ღირსების ორდენიოს კავალერი.
2010წლის თებერვალი





piso

Zalian magari namushevaria, cavikitxe da ragacnairi ganckoba damitova; cremlis, gimilis da sixarulis morevSi CaviZire. gaixaret magrad miyvarxart.. mec am didebuli skolis moswavle viyavi

სკოლა 1909-1918

ჩემი დედა მარიამ კეჩხუაშვილი ქართულ ენასა და ლიტერატურას ასწავლიდა ბათუმის ვ. ი. ლენინის სახელობის #1 საშ. სკოლაში. მე ხშირად დავყავდი დედას ამ სკოლაში, ვიცნობდი ყველა მასწავლებელს და დირექტორს, ვესწრებოდი ყველა ღონისძიებას, რომელიც ხშირად იმართებოდა სკოლაში. მოდიოდნენ 30-50 წლის წინ სკოლადამთავრებულები. ეს იყო დიდი ზეიმი სკოლაში.

ვიცოდი რომ, სკოლა დაარსდა 1904 წელს რასაც, ადასტურებდა შენობის თავზე წარწერა. არავინ იცოდა, ვინ ააშენა და ვინ იყო მისი პირველი დირექტორი.

ბაბუასგან კი ვიცოდი, ამ შენობაში ქალთა გიმნაზია იყო და სწავლება მხოლოდ რუსულ ენაზე მიმდინარეობდა. მაგ სკოლის ასაშენებლად, ბაბუა მეუბნებოდა, `ასი მანათი~ ოქრო მაქვს გადახდილიო. ვაჟთა გიმნაზია რომ ავაშენებინეთ, მამიდათქვენებსაც ხომ უნდოდათ სწავლაო.

ამ მონაყოლმა უფრო დამაინტერეს, და ხშირად ვეკითხებოდი უფროსი თაობის ხალხს, თუ რამე იცოდნენ ამ სკოლის შესახებ. ყველა მეუბნებოდა, ომის მერე ყველაფერი დაიკარგაო.

1983 წლის 14 ოქტომბერს გაზეთ „საბჭოთა აჭარა“-ში დაიბეჭდა დოცენტ იროდიონ ერემეიშვილის სტატია „ძეგლების ქომქგი“. მასში მოთხრობილი იყო ვინმე ი.ი.სტოიანოვზე რომელსაც ქუთაისში ბევრი რამე გაუკეთებია, განსაკუთრებით, ბაგრატს ტაძრის გადარჩენაში ლომის წილი მისი არისო. სტატიაში ერთ წინადადებაში ეწერა, რომ ეს სტოიანოვი ბათუმში გიმნაზიის დირექტორიც კი ყოფილა. ამან განსაკუთრებით დამაინტერესა და დავიწყე ძებნა.

ვერსად მივაგენი სტოიანოვის გვარს ბათუმში. დავით კლდიაშვილის წიგნში `ჩემი ცხოვრების გზა~ ყველაფერი ბათუმზეა, მხოლოდ ერთი წინადადებაა `სტოიანოვს მაშინ ბათუმში ყველაზე მეტი მიწები ჰქონდაო~. მოხუცი ქალებისგან გავიგე, რევოლუციამდე ბათუმში ერთი ოჯახი იყო სტოიანოვებისა, რომლებსაც ორი ქალიშვილი ყავდათო, შემდეგ კი სოხუმში გადავიდნენო.

სოხუმშიც ვეძებე და ვერ მივაგენი. შავ ზღვაში კი ახლაც დადის გემი „ძმები სტოიანოვები“. დავიწყე არქივში ძებნა და მივაგენი იმ პირთა სიას, ვინც სკოლის შენობის ასაშენებლად ფული გადაიხადა. მასში ჩემი ბაბუაც არის.საინტერესოა ის ვითარება, რამაც წამოჭრა ბათუმში ქალთა გიმნაზიის გახსნის საკითხი.

სწავლება:
გიმნაზიაში სწავლება რუსულ ენაზე წარმოებდა იმ პროგრამით, რომლითაც რუსულ ენას სწავლობდა ბათუმის ვაჟთა კლასიკური გიმნაზია. რადგანაც გიმნაზიისათვის რუსული ენა მშობლიური იყო, ბუნებრივია, ყველა საგნის სწავლება მხოლოდ ამ ენაზე წარმოებდა.

გიმნაზიის დაარსების პირველ ხანებში სხვადასხვა ეროვნების მოსწავლეები უმცირესობას წარმოადგენდნენ. მათი გიმნაზიაში ყოფნა თითქმის შეუმჩნეველი იყო. მხოლოდ 1904-06 წლებში და შემდგომ წლებში გიმნაზიელთა 40%-ს არარუსი წარმოშობის ახალგაზრდები შეადგენდნენ. მათ თავის მშობლიურ ენაზე (ქართული) აზროვნება და სწავლა სასტიკად ეკრძალებოდათ. ამიტომ იზეპირებდნენ გრამატიკულ წესებს, ლექსებს, მოთხრობებს, რომელთა შინაარსი, უმეტეს შემთხვევაში, მათთვის უცხო იყო.

ქართველი მოწინავე ინტელიგენტები: ი. ჭავჭავაძე, აკ. წერეთელი, ი. გოგებაშვილი, ნ. ნიკოლაძე მოითხოვდნენ სწავლებას მხოლოდ მშობლიურ ენაზე.

„ბავშვმა თავდაპირველად თავის დედაენაზე უნდა გაიხსნას გონება და უცხო ენის სწავლებას მხოლოდ მაშინ მოჰკიდოს ხელი, როცა თავის დედაენაზე საკმაოდ გაწვრთნილი იქნება“ (ი. ჭავჭავაძე).

გიმნაზიის ხელმძღვანელობა და თვით რუსული ენის მასწავლებლები ამ საგნის ცოდნის დაბალ დონეს ხსნიდნენ საათების (გაკვეთილების) სიმცირითაც, არარუსი მოსწავლეების განვითარების დაბალი დონითაც და მიმართავდნენ სასტიკ სიმკაცრეს სწავლების პროცესში.

_ „გვსჯიდნენ, თუ ქართულად დავილაპარაკებდით.
_ ქართულს, მგონი, არც გვასწავლიდნენ.
_ მხოლოდ საღმრთო რჯულს ვსწავლობდით ქართულად“.

გიმნაზიის კურსდამთევრებულთა მონათხრობიდან (ყველა ძალიან ხნიერია).

საარქივო მასალებიდან კი: თოთიბაძეს (მღვდელი) კვირაში მხოლოდ ერთი გაკვეთილი ჰქონდა, ისიც მეოთხე (დამამთავრებელ) კლასში. (ამ მღვდლის შთამომავლები ამჟამად ცხოვრობენ პუშკინის ქუჩაზე და აქვთ მშვენიერი მასალა დიდ ბაბუაზე).

1900 წ. სექტემბერში გიმნაზიაში ჩაირიცხა 150 მოსწავლე და გაიხსნა 5 კლასი.
I _ 36 მოსწ.
II _ 38 მოსწ.
III _ 28 მოსწ.
IV _ 26 მოსწ.
მოსამზადებელში _ 24 მოსწ.
ხელს აწერს: _ За начальницу – Ральцевич.
Начальница попечительного совета – госпожа Тиблень Надежда Николаевна.
შემდგომ ეს გვარი არსად მოიხსენება.
ერთი წლის შემდეგ დაშვებულია ებრაელთა შვილების მიღებაც.
არქივიდან:ფონდი #11, არქ. #2, И-11

1900 წ. 28 სექტემბერიპედსაბჭოს მდივნად აირჩიეს ჩოგოშვილი.
პედსაბჭოს შემადგენლობა: ტ. მობილოვა, მ. სალამბეკოვა, დ. მიშჩენკო, ბოგოსლოვსკი.
გვ. 2
რუსული ენის მასწავლებელი დ. ტ. მიშჩენკო.მათემატიკის _ ტ. ი. ლუბიშევა.
გეოგრაფიის _ ნ. მ. სენიტრენნიკოვი.
ისტორიის _ კ. დ. მაჭავარიანი.
სუფთა წერის _ დ. ტ. მიშჩენკო.
გერმანულის _ ე. ა. არიოლდი.
ფრანგულის _ ა. ი. როსსეტი.
ხატვის _ ა. ა. ბერიოსოვ-ბერიადი.
მოსამზადებელი კლ. მასწ. _ მ. მ. სადამბეკოვა.
1900 წ. 25 სექტემბერი.
დირექტორის ნაცვლად ხელს აწერს ალ. რალცევიჩი.გვ. 1.

1901 წელს მასწავლებელთა რაოდენობა 30-ია. მოსწავლეების: _ რუსი 70; ქართველი 49; სომეხი 25; თათარი 1; სხვა ეროვნების 33. / 188.

დაარსების დღიდან (1900 წლიდან დღემდე ე. ი. 2008 წლამდე) სკოლას ხშირად ეცვლებოდა სახელი.
1) 1900 წ.-1921 წ. _ ბათუმის ქალთა გიმნაზია.
2) 1921-1922 წ. _ ბათუმის მეორე საფეხურის სკოლა (ჰუმანიტარული).
3) 1924 წ. _ შვიდწლედი.
4) 1934 წ. _ შვიდწლედი გადაკეთდა საშუალოდ.
5) 1934 წ. _ დაერქვა ბათუმის #4 საშ. სკოლა და მიენიჭა ვ. ი. ლენინის სახელი.
6) გადაკეთდა ლენინის სახ. ვაჟთა #2 საშ. სკოლად.
7) 1949 წ. _ ეწოდა #1 საშ. სკოლა.
8) 1966 წ. _ ვ. ი. ლენინის სახ. საშუალო ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლაა.
9) 1980 წ. _ ბათუმის ვ. ი. ლენინის სახ. #1 საშ. სკოლა.
10) 1991 წ. _ ბათუმის დ. აღმაშენებლის სახ. #2 საშ. სკოლა.
11) 2001 წ. _ ბათუმის დ. აღმაშენებლის სახ. გიმნაზია.
12) 2004 წ. _ ბათუმის #2 საშ. სკოლა (შეუერთდა ელემენტ. სკოლა).
13) 2005 წ. _ ბათუმის #2 საჯარო სკოლა.

სკოლამ მეტად საინტერესო პერიოდი განვლო: საქართველოში საბჭოთა ხელისუფლების დამყარებამდე, ე.ი. 1921 წლამდე; ძნელად სახსენებელი 1937 წ.; სამამულო ომის და ომისშემდგომი პერიოდი.

გიმნაზიის არსებობის ძირითად წყაროს სწავლის ქირა წარმოადგენდა. თითოეული მოსწავლე სწავლის ქირას წელიწადში 60 მანეთს იხდიდა და ცეკვისთვის ცალკე 5 მანეთს (ცეკვა აუცილებელი იყო). წელიწადში, ამ გზით, გიმნაზიის შემოსავალი 1.400 მანეთი იყო. სხვა გზა იყო შემოწირულობები (მაგ. 1915 წ. ეს თანხა 210 მან. იყო).

ეს თანხა ყოველწლიურად იზრდებოდა.

გიმნაზიის მიზანი იყო ადგილობრივი და ახლომდებარე რაიონების მკვიდრ მცხოვრებთა ქალიშვილების აღზრდა. მათთვის აუცილებელი, საჭირო განათლების მიცემა.

სწავლა იწყებოდა 1 სექტემბერს, მთავრდებოდა ივნისის შუა რიცხვებში, მაშინ ხდებოდა ატესტატების გაცემაც.

1902 წ. სასწ. წლის მეცადინეობის დამთავრების ვადა შეიცვალა განათლების სამინისტროს სპეციალური მიმართვის საფუძველზე.

გამოსაშვებ კლასებში მეცადინეობა წყდებოდა 11 მაისს, სხვა კლასებში _ 30 მაისს. გაუქმდა კლასიდან კლასში გადასაყვანი გამოცდები. მოსწავლეთა გადაყვანა კლასიდან კლასში წლიური ნიშნების მიხედვით ხდებოდა (ფ. 11 ს. 10. გვ. 12, 13).

საგნები:

1904 წ. გიმნაზიის სამეცადინეო ცხრილში მათემატიკა დაყოფილი იყო საგნებად: ალგებრა, გეომეტრია. საკლასო ჟურნალის მიხედვით შეფასების ნიშნებია: `2~, `3~, `4~, `5~. 1909 წ. 15 მაისის დადგენილებით ხელგარჯილობაში არადამაკმაყოფილებელი წლიური ნიშნის მიღების შემთხვევაში მოსწავლე დატოვებული უნდა ყოფილიყო იმავე კლასში. (მაქვს საქარგავი თარგი. აწერია 1904 წ. საკმაოდ რთული, მაგრამ მეტად საინტერესო).

დირექტორები:

1. სტოიანოვი ალექსანდრე ილიას ძე 1900წ. (ნახსენებია ნადეჟდა ნიკოლოზის ას. ტიბლენიც 1901 წ. 20/I)
2. სახაროვა ელენე (ლავინია) ივანეს ას. 1902 წ. 20/I.
3. ქინქლაძე დანიელი 1920 წ. 4/X.
4. ჯაფარიძე ნ. 1922 წ.
5. ივანოვი გრიგოლი 1925 წ.
6. ჯაყელი ნიკო 1928/29 წ.
7. ფერაძე ირაკლი (ზოგან ილია) 1929-30 წ.წ.
8. ღლონტი ირაკლი 1934 წ. მოადგილე ალ. ქათამაძე.
9. გორგაძე გრიგოლი 1934 წ. 7/IX; მოადგილე ქ. ვასაძე.
10. ჟღენტი პ. 1936.
11. ქარუმიძე სიმონი 1936; მოადგილე თემელ ბეჟანიძე.
12. ბეჟანიძე თ. 1937 29/VI.
13. ნიჟარაძე ნ. 1937 წ. 13/VIII.
14. ვასაძე ქსენია _ მოადგილე კალე ბოლქვაძე.
15. ლორთქიფანიძე გრიგოლ ალექსანდრეს ძე 1939-40 წ.წ. მოადგილე თ. კვაჭაძე.
16. კვაჭაძე თამარ _ მოადგილე ა. დარჩია.
17. ხინიკაძე ხუსეინ სულეიმანის ძე _ მოადგილე ა. დარჩია.
18. მდივანი სევერიანი 1942 წ.
19. ნიჟარაძე შუქრი იზეთის ძე 1944 წ. მოადგილე ნ. ინწკირველი.
20. ახვლედიანი ოსმან აბდულის ძე 1946 წ.
21. მახარაძე ოსმან ნურის ძე 1948 წ. 23/VIII.
22. მახარაძე დავითი 1949 წ. 20/IV.
23. თალაკვაძე ვლადიმერი 1950-51 სასწ. წ.
24. დარჩია ალ. 1952 წ.
25. დიასამიძე ი. 1952 წ. 25/VIII.
26. სანიკიძე ვლადიმერი 1952 წ. 22/X.
27. მახარაძე დურსუნი 1954 წ. სასწ. ნაწ. გამგე ვასო ჩახვაძე.
28. კომახიძე ზია 1976 წ.-1982 წ. სასწ. ნაწ. გამგე ნ. მახაჭაძე.
29. შარაძე ციალა შოთას ასული 1982 წ. 11/III-1991 წ. 10/IX.
30. ჭანტურაია ლერი 1991 წ. 23/IX-1994 წ. 1/IV.
31. დუმბაძე მამია 1994 წ.-2004 წ. მარტამდე.
32. ყურშუბაძე ეთერი ვაჟას ას. 2005 წ. 18/II-2005 წ. 23/VIII.
33. ფაღავა ნანა 2005 წ.-2006 წ. 1/III.
34. თებიძე სულიკო 2006 წ. 17/III-2006 წ. 8/IX.
35. ახალაძე ნანა 2006 წ. 8/IX-2007 წ. 22/X.
36. კალანდარიშვილი ომარი 2007 წ. 23/X.
37. აბაშიძე მარიზა 2007 წ.
(ბრძანებები დირექტორების დანიშვნა-განთავისუფლებაზე ინახება ავტორთან. ზოგიერთი დირექტორის განთავისუფლების მიზეზი კურიოზული და სასაცილოა).

1902 წ. 20 თებერვალი

მოისმინეს პედაგოგიური საბჭოს თავმჯდომარის მოხსენება გიმნაზიის მოსწავლეებისათვის ჯილდოდ ნ. ვ. გოგოლის ნაწარმოებების კრებულის გადაცემა в день чествования его памяти.
მე-5 კლასიდან 7 მოსწავლეს
მე-4 კლ _ 8-ს
მე-3 კლ. _ 3-ს
მე-2 კლ. _ 2-ს. აღნიშნულია, რომ ეს მოსწავლეები ძალიან კარგად იქცევიან და კარგადაც სწალობენ.

არქივში შემონახულია

Журналь

Педагогического Совета Батумской женской гимназии

მეორე ხაზზე გაურკვეველი ხელწერაა.

февраль, 28 дня 190(2) года.

1904/5 სასწ. წელი.

მასწავლებელთა გვარები

1. ა. თოხაძე _ საღმრთო რჯული.

2. ოლღა ალექსანდრეს ას. ივანოვა _ რუსული ენა.

3. ეკატერინე ივანეს ას. ნაუმოვა _ რუსული ენა.

4. ნინა ანდრეის ას. ზდანევიჩი _ სუფთა წერა.

5. ემანუილ ალექსანდრეს ძე პოტიომკინი _ მათემატიკა, კოსმოგრაფია.

6. ვარვარა ვასილის ას. ისაევა _ მათემატიკა, გეოგრაფია.

7. გალინა დიმიტრის ას. ვლადიკოვა _ მათემატიკა, გეოგრაფია.

8. გიორგი პეტრეს ძე ესიავა _ ისტორია, ფსიქოლოგია.

9. ალექსანდრე ტიმოთეს ძე პივალოვი _ ფიზიკა.

10. ელენა ივანეს ას. სახაროვა _ ფრანგული ენა.

11. ალექსანდრა გრიგორის ას. ტუზოვა _ ფრანგული ენა.

12. ელიზავეტა ალექსანდრეს ას. პახომოვა _ ინგლისური ენა.

13. ივანე ქრისტოფორეს ძე რეიხი _ გერმანული ენა.

14. ვალერიან თეოდორეს ძე ილიუშინი _ ხატვა.

15. ვლადიმერ მიხეილის ძე ვიაზემსკი _ ლათინური.

16. ოლღა ალექსანდრეს ასული ჩუმაჩენკო _ გიმნასტიკა.

17. ნიკოლოზ ნიკოლოზის ძე აგრინსკი _ სიმღერა.

18. მელქონიანი _ საღმრთო რჯული.

ჩემი მოსწავლეობის დროს ალექსანდრა გრიგოლის ას. ტუზოვა #1 სკოლაში რუსული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი იყო. მას ეს გიმნაზია დაუმთავრებია და მასწავლებლობაც დაუწყია იქვე. არაჩვეულებრივი მასწავლებელი, ძალიან მკაცრი და ძალიან სამართლიანი. მისი მოსწავლეები მართლა ფლობდნენ რუსულ ენას. მისი ქალიშვილიც _ მედეა ჟღენტი _ მათემატიკის მასწავლებელი იყო #7 სკოლაში, ძალიან ძლიერი პედაგოგი, საქართველოსა და აჭარის დამსახურებული მასწავლებელი (დიდი ხანი არ არის, რაც გარდაიცვალა). ერთხელ, მე და დოდო ქინქლაძემ მივაკითხეთ სახლში _ დედამისის სურათები გვინდოდა. საშინლად მიგვიღო და არაფერსაც არ მოგცემთ, ნახეთ, რამდენი ალბომი მაქვს დედასიო. თქვენ რომ თქვენი სკოლის გარდაცვლილი მასწავლებლების სურათები გქონდათ დიდ სტენდზე გამოფენილი, რატომ დედას სურათი არ იყოო. (არადა, მართლა იყო). მერეც ვთხოვეთ, არ მოგვცა. მის გასვენებაში მოვიკითხეთ ალბომები და მეზობლებმა თქვეს _ თვითონ დაწვაო.

გიორგი და ვარვარა ესიავებიც კარგად მახსოვს _ ძალიან ღრმად მოხუცებულები რუსულს ასწავლიდნენ პედ. ინსტიტუტში. მგონი, მეთოდისტებიც იყვნენ.

ვალერიან ილიუშინს კი ბევრი იგონებდა, შესანიშნავი მხატვარი იყოო.

არქივი #45. 1912 წ.

13, 14/V ქალთა გიმნაზიაში მოეწყო მოსწავლე გოგონების ნახატებისა და ხელსაქმის გამოფენა. ამაზე ადგილობრივ გაზეთში და გაზეთ „Кавказ“-ში იყო ცნობა და სურათებიც. შესვლა უფასო ყოფილა.

არქივში ძალიან მწირი ცნობებია საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების პერიოდის გიმნაზიაზე.

1920 წლამდე, დოკუმენტების მიხედვით, ქალთა გიმნაზიის დირექტორად კვლავ სახაროვაა. ეს ის დროა, როცა ქალაქის მართვა მენშევიკებმა ჩაიგდეს ხელში. გიმნაზიაშიც აირ-დაირია დისციპლინა, სწავლება, აღზრდა. ისეთი ენერგიული და მკაცრი ქალი, როგორიც სახაროვა იყო, ვეღარ ახერხებდა გიმნაზიაში დისციპლინის დამყარებას. ბევრი პედაგოგი წავიდა. შემცირდა მოსწავლეთა რაოდენობაც. სახაროვას გვარი 1921 წლიდან აღარ მოიხსენიება.

ცნობილი მხატვარი ახლა (1992 წ.) ღრმად მოხუცი სილიზნიოვა-ჩაჩუა მიამბობდა, როგორ ყრიდნენ გოგონები მეორე სართულიდან ჩანთებს და თვითონაც ხტებოდნენ. არაფრის და აღარავის გვეშინოდაო. მან მაჩუქა შესანიშნავი სურათი წარწერით: „ჩემს სკოლას სიყვარულით“. მისი ნახატების გამოფენა ბათუმში ორჯერ ყოფილა. სურათი სკოლის დირექტორის კაბინეტში, კარადაში ინახებოდა.

არქ. 65. გვ. 28 1918 წ. 10/VI.

ცნობას ხელს აწერს სახაროვა.

არქ. 68. 1920 წ. 4 ნოემბერი ოქმი.

პირველად ქართულ ენაზე ოქმს ხელს აწერს ბ. დ. ქინქლაძე.

1920 წ. მოსწავლეთა სია ალფავიტის მიხედვით:

სკოლის ისტორია 1918-1941 წლებში

ჩვენი სკოლა ცნობილ პირველ ქართველ ქალს მოქანდაკე-მხატვარს თამარა აბაკელიას (თ. აბაკელიას ცნობილი სურათებია: „კოლმეურნის ოჯახი“, „ქეთევანი“, „შურისძიება“, „სასიხარულო ამბები ფრონტიდან“, „`გიორგი სააკაძე“, „ვეფხისტყაოსნიდან“ ილუსტრაციები, „ბათუმის მუშათა დემონსტრაცია“...სახალხო მხატვარს _ უჩა ჯაფარიძეს აქვს შესრულებული მისი ცნობილი პორტრეტი) დაუმთავრებია (ო. ფირალიშვილი, „თამარა აბაკელია“, 1956). იგი გარდაიცვალა 1953 წელს 48 წლის ასაკში. 1954 წელს, ბათუმში, თ. აბაკელიას გარდაცვლიდან წლისთავზე მოეწყო მისი ნამუშევრების პერსონალური გამოფენა (ასეთივე გამოფენები იყო თბილისში, ქუთაისსა და სოხუმშიც).
სიით სულ 287 მოსწავლეა. მათში რამდენიმე ნაცნობი გვარია: ბაბილინა ხაინდრავა (ჩვენი სკოლის მასწავლებლის ელიკო ქუთათელაძის დედა), თამარა და ლუდმილა ბექაიები _ მამიდაჩემები; პელაგია და ქეთევან საბახტარაშვილები.

აქვე არის დირექტორ ლ. სახაროვას ბიოგრაფიაც. დაბადებულა 1865 წ. პეტროგრადში. დაუმთავრებია ქერჩის ქალთა გიმნაზიის 7 კლასის მთელი კურსი ოქროს მედლით, შემდეგ ამავე სასწავლებლის დამატებითი კურსი და მიუღია წოდება домашней наставницы.

ცნობებია სხვა მასწავლებლებზეც. უმეტესობას განათლება რუსეთის სხვადასხვა ქალაქებში ჰქონია მიღებული.

ფონდი 122/313
1926/27 წ.წ.


მასწავლებლები: ჟორჟოლიანი, ნ. ცინცაძე, გიორგი ჩხაიძე, არჩილ ჭელიძე, ბეგიაშვილი, ლუარსაბ ანთაძე, ნიკიფორე გეგელია, მ. მითაიშვილი, ნინა კაკაბაძე, მუჯირი.

ფონდი 122/313.

10-ა კლასის ხელმძღვანელი ი. გვარჯალაძე.
ხუთი მე-5 კლასია. ხელმძღვანელები: ხოფერია, ცინცაძე, დადიანი.
ოთხი მე-6 კლ. ხელმძღვანელები: თ. ხომერიკი, მ. მითაიშვილი, ირ. აფხაზავა, ნ. ჟორჟოლიანი.
სხვა კლ. დამრიგებლებიცაა: ნ. მუჯირი, ლ. ანთაძე, ვ. ქავჟარაძე, ა. ჩიხლაძე, ი. გელაშვილი, გრ. ჭყონია, გიორხელიძე.

1929 წ. უსწავლია საქ. დამსახ. ექიმ ტ. გეგენავას, კ. გეგენავას, ლ. უკლებას (საოლქო კომ. მეორე მდივანი), ჯანიკაშვილ ილიას (ომში დაიღუპა), სირაძე შოთას (გამომცემლობა `ცოდნა~-ს სწავლული მდივანი), ქეთო ალასანიას (უნივერსიტეტის ლექტორი), ქიქავა როსტომს (ონკოლოგ. საავადმყოფოს მთავარი ექიმი), სალიხ აბაშიძეს (ინფექც. საავადმყოფოს მთავარი ექიმი), ოთარ ფარეიშვილს (ბათუმის პედ. ინსტიტუტის ლექტორი), სოსო ჩხაიძეს (სტომატოლოგიური პოლიკლინიკის მთ. ექიმი), აფაქიძე ვალიკოს (ექიმი, მუშაობდა მოსკოვში), ზინაიდა აფაქიძეს (თამბაქოს ქარხნის დირექტორი).


1934 წ. მასწავლებელთა სიაა:

1. კაკაბაძე ნინა
2. ნაჭყეპია ნინო
3. ქიქავა რადიე
4. ხალვაში ხაჯიე
5. ებრალიძე პატკუ
6. ჭედია ლუბა
7. იმნაიშვილი ანეტა
8. მესხია მარიამ
9. წივწივაძე ნადეჟდა
10. თვალაძე მარიამი
11. მჟავანაძე ბიქტორი
12. ხომერიკი თამარ
13. ფირცხალავა მარიამ
14. ფირცხალავა ლიდა
15. ჩხაიძე თამარ
16. ჭანტურია მელო
17. ჭანიშვილი ქსენია
18. ბენძენაძე ოლია
19. მჟავანაძე მატრონე
20. სარიშვილი თინა
21. ქორიძე ქსენია
22. ჯორბენაძე ვერა
23. ხომერიკი თეო
24. სოხაძე ანა
25. კაკაბაძე ნადეჟდა
26. ბოცვაძე ვახტანგ
27. მეფარიშვილი ლუბა
28. სიორიძე თამარ
29. წივწივაძე შუშანა
30. ვახტანგაძე ალექსანდრე
31. ბახტაძე მარიამ
32. კალანდარიშვილი მარიამ.

როგორც საარქივო მასალებიდან ჩანს, ამ მასწავლებლების დიდი ნაწილი შეთავსებით სხვადასხვა სკოლებშიც მუშაობდნენ.

1934/35 სასწ. წ. 7 სექტემბრიდან დირექტორად დანიშნულია გრიგოლ გორგაძე. მისი მოადგილეა ქსენია ვასაძე.

გრიგოლ გორგაძის პიროვნების შესახებ ბევრი რამ გავიგე: 37 წ. გადაუსახლებიათ. ორი ვაჟი ჰყოლია (ახლა ვერ მივაგენი). გორგაძე ყოფილა შესანიშნავი პიროვნება, სპეციალისტი, დირექტორი. განსაკუთრებით ყვარებიათ უფროსი კლასის ბიჭებს. მის დროს სკოლა ყოფილა მოწინავეთა რიგებში.

შემორჩენილია იმდროინდელ მასწავლებელთა სია:

1. მატრონა მჟავანაძე _ I კლ. მასწ.
2. ელენე წვერავა _ II კლ. მასწ.
3. მარიამ შარაძე _ IV კლ.
4. ქსენია ჟორდანია _ III კლ.
5. ავსოსი მებურიშვილი _ მათემატიკის
6. კონა გიგინეიშვილი _ ქართული ენის
7. ალ. ტუზოვა _ რუსული ენის
8. თამარა სიორიძე _ გერმანულის
9. გრიგოლ გოლეთიანი _ გეოგრაფია-ბიოლოგიის კაბინეტის გამგე
10. პროკოფი მამეიშვილი _ გეოგრაფიის
11. მიხეილ მითაიშვილი _ ისტორიის
12. პარმენ ჯინჭარაძე _ პარტ.ისტორიის
13. სილოვან დადუნაშვილი _ ფიზიკის
14. შალვა ესებუა _ ქიმიის
15. მარგო პოლონიკაშვილი _ ხატვის
16. ლუდვიგ ფირცხალავა _ ხაზვის
17. ალ. ვახტანგაძე _ შრომის
18. ევტიხი პაიჭაძე _ შრომის
19. იაკობ გრძელიშვილი _ სამხედრო
20. ეუბ საკანდელიძე _ ფიზკულტ.
21. არტემ მარგალიტაძე _ მათემატიკა, ფიზიკა, ასტრონომია
22. ქეთო ცხომელიძე _ ბიოლოგიის
23. ალ. ფარცხალაძე (შემდგომში მუსიკალური სკოლის დირექტორი) _ სიმღერის
24. გ. გელეიშვილი _ პედოლოგი
25. კოტე ჯინჭარაძე _ მუსიკის
26. დავით კორძაია _ სკოლის ბუხჰალტერი
27. ტერენტი ხავთასი _ სასულე ორკესტრის ხელმძღვანელი
28. ანგელინა ბორჩხაძე _ საქმის მწარმოებელი


1936 წ. _ დირექტორი ს. ქარუმიძეა. მოადგილეები: თემელა ბეჟანიძე, გრ. გოლეთიანი.

ბათუმში ს. ქარუმიძეზე ვერაფერი მოვიპოვე. არქივში, ბათუმისა და თბილისის ტელეფონების წიგნებშიც ეს გვარი თითქოს სპეციალურად არის ამოშლილი. არავინ არაფერი იცის. და უცბად სასწაული: ექ. გინეკოლოგი მემნუნე უსტიაშვილი მიყვება: ძალიან კარგად მახსოვს, ჩვენი დირექტორი იყო. ოჯახი თბილისში ცხოვრობდა. 37 წ. დააპატიმრესო. იყო დაბალი, მსუქანი და ძალიან სანდომიანი შესახედავი. ასწავლიდა გერმანულს. სტუდენტობის დროს ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში წაგვიყვანეს პრაქტიკაზე. იქ ეზოში ბევრი ავადმყოფი იყო. მათში მე ჩვენი დირექტორი ვიცანი. მისკენ გავიწიე, მაგრამ მან ძალიან ფრთხილად თითი მიიდო ტუჩთან _ გაჩუმდიო. ძალიან გამიკვირდა. მერე, როცა ბათუმში დავბრუნდი ახლობლებმა მითხრეს, 37-ში დააბრალეს რაღაცა და ნერვიულობით ფსიქიატრიულში მოხვდაო. შემდეგ მასწავლებლებმა _ ნინა კაკაბაძემ, ფარცხალაძემ, მ. ჩიტაიშვილმა, ბ. დადუნაშვილმა მითხრეს _ მგონი საავადმყოფოში დახვრიტესო.

მ. უსტიაშვილის მონაყოლიდან:
მასწავლიდნენ ისეთი დიდი მასწავლებლები, როგორებიც იყვნენ: კონა გიგინეიშვილი, მ. ჩიტაიშვილი, ა. ტუზოვა, ცხომელიძე, ქარუმიძე, ნ. კაკაბაძე. წარჩინებული სწავლისთვის მე და ოთარ გოცირიძე (მოსკოვში მოღვაწეობდა) 100 მან. დაგვაჯილდოვეს. ეს მაშინ ძალიან დიდი ფული იყო. ჩხიკვიშვილები _ დათო და ირაკლი (დათო საქ. განათლების მინისტრი იყო) ჩემთან სწავლობდნენ.

1937 წლის რეპრესიებს შეეწირა ამ სკოლის კიდევ ერთი დირექტორი _ ირაკლი ღლონტი. მასზეც ვერაფერი გავიგე. ამბობდნენ გაგვიგია, რომ ძალიან მაგარი დირექტორი იყოო. ისიც გავიგე, სად ცხოვრობდა, მაგრამ თითქოს ახლაც ეშინოდათ, არავინ მასზე არაფერი არ იცოდა. მერე დავიწყე თბილისში ძებნა. ღლონტების 80 ოჯახში დავრეკე. არავინ არაფერი იცოდა. ყველანაირი იმედი რომ დავკარგე, სწორედ მაშინ მივაგენი. ჩემს შვილ ზაზასთან თბილისში მოვიდნენ მისი რაგბისტი მეგობრები. ლაპარაკში გავიგე, რომ ერთ-ერთი ირაკლი ღლონტი იყო. გაოცება რომ გამოვხატე და მოვუყევი ჩემი გასაჭირი, მან გაიცინა: ცირა დეიდა, მაგ ირაკლის პატივსაცემად დამარქვეს მეც ირაკლიო. იგი ჩემი ბაბუას ძმა ყოფილა და მთელი ოჯახი 1937 წელს ამოუწყვეტიათო. სახლში მხოლოდ პატარა სურათი (ისიც ჩუმად) გვაქვს და ხელჯოხი წარწერით: „6ბ კლასის მოსწავლეებისაგან საყვარელ ირაკლი მასწავლებელს 1925 წ.! “მან სურათიც და ჯოხიც მომიტანა. ახლა ორთავე ჩემთან დარჩება, სანამ სკოლაში მუზეუმი გაიხსნება.

სამამულო ომის წლები

ომი რომ დაწყებულა, ჩვენი სკოლის მეათე კლასის მოსწავლეები მოხალისედ წასულან. ნაწილი არ დაბრუნებულა. ჩვენი სკოლის მასწავლებელმა დოდო ქინქლაძემ და მაშინ სრულიად ახალგაზრდა ცირა კვაჭანტირაძემ შეუძლებელი შეძლეს და ყველა მათგანის ვინაობა დაადგინეს. მათი სურათები დირექტორის კაბინეტის წინ იყო გამოფენილი (ც. შარაძის დირექტორობის დროს). დ. ქინქლაძემ და ც. კვაჭანტირაძემ მოახერხეს მათ ახლობლებთან კავშირი. დაჰყავდათ პიონერები და ოქტომბრელები მათთან შესახვედრად, სურათების წინ ყვავილნარი იყო და მუდმივი ცეცხლი ენთო. შემდეგ ეს სურათები გაქრა (რემონტის მერე). ყველა ცნობა, ალბომები, მათი წერილები ჯარიდან ინახება დოდო ქინქლაძის, თამრიკო და დოდო ჭანტურაიების ოჯახებში. დიდი წილი მასალისა იქ ჩემიც არის. სად წაგვეღო, ველოდით დროს.

ამ გამოშვების მოსწავლეებმა ატესტატი მიიღეს 1941 წლის 22 ივნისს, სამამულო ომის გამოცხადების დღეს.თითქმის ყველა იბრძოდა დიდ სამამულო ომში. მათ შორის კუკულაძე, ჯაველიძე, გოგოძე. დაიღუპნენ: ბორის დოლიძე, ჯიბლაძე, ვოვა ჯორბენაძე. მათ შეიძლება "ღიმილის ბიჭები" ვუწოდოთ.

ამ კლასში სწავლობდნენ:
1. ნოდარ ალანია _ ფილოლოგი, ლიტერატურის ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელი, მეცნიერებათა დოქტორი
2. მიხეილ ხვინგია _ აკადემიკოსი, ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორი. მისი ძმაც ამ სკოლაში სწავლობდა: ლეო ხვინგია _ სკოლა დაამთავრა 1943 წელს.
3. ვაჟა ჩხაიძე _ ექიმი, საქართველოს სისხლის გადასხმის ინსტიტუტის უცვლელი მთავარი ექიმი. დიდი ხანი არ არის, რაც გარდაიცვალა. მისი ძმა _ რეზო ჩხაიძემ (უფროსი 2 წლით) დაამთავრა სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტი. იყო ტექნოლოგი. სამამულო ომის დროს იყო ავია გამანადგურებელი მფრინავი. მასზე ძალიან ბევრი იწერებოდა გაზეთებში.
4. გალაქტიონ სიხარულიძე (კუსა) _ ფილოლოგი, პედაგოგოიურ მეცნიერებათა დოქტორი.
5. მამია კუკულაძე _ ტექნოლოგი.
6. გივი გორდეზიანი (სწავლობდა თსუ-ში იურიდიულ ფაკულტეტზე)
7. გივი ჭანიშვილი _ პედაგოგიურ მეცნიერებათა კანდიდატი
8. ჟორა გოგოძე _ ინჟინერი.
9. ლარისა ქიქოძე _ ექიმი
10. ლილი ჩიგოგიძე _ ექიმი
11. დოდო ქინქლაძე _ პედაგოგი
12. ლეილა ნადარეიშვილი _ ინჟინერი, არქიტექტორი.
13. ნინა ვასაძე _ ექიმი
14. თეიმურაზ ხავთასი
15. ალექსანდრე (შურა) ჯაველიძე _ არქიტექტორი
16. მერი ბორჩხაძე _ პედაგოგი და სხვები.

ზემოთ ჩამოთვლილი კლასელებისაგან ამჟამად ცოცხალია სიხარულიძე კუსა, ქიქოძე ლარისა, ბორჩხაძე მერი.
ამ კლასის მასწავლებლები იყვნენ ნული კლასიდან: იმნაძე ელენე და ლოლუა მარო. შემდეგ კლასებში: კვაჭაძე თამარ, გიგინეიშვილი კონა, კასრაძე ვიქტორი, ალექსანდრა ტუზოვა, სიორიძე თამარ, ცხომელიძე ქეთო, ბარქაია თამარ, ლორთქიფანიძე გრიშა (დირექტორი). წინა კლასებში მათთან სწავლობდნენ ძმები ბიჭუნა და ვალიკო კანდელაკები, დავით და ირაკლი ჩხიკვიშვილები, ბიჭიკო ცინცაძე (კალისტრატე ცინცაძის შვილიშვილი), გენო მგალობლიშვილი, როსტომ ქიქავა, ლევან აბაშიძე, ოთარ გოცირიძე და სხვები.

მომდევნო კლასში 1942 წლის კურსდამთავრებულები იყვნენ: თავბერიძე ნოდარ, არობელიძე გოგი, ნემსაძე ოთარ, გორგაძე თემურ, ფარცხალაძე მერაბ, იორაშვილი ნანული, ჩხატარაშვილი ლილი (ნუნუს და), ეთერ მელაძე, დარჩია ნუნუ, ბარაბაძე ნუნუ, ორჯონიკიძე დიანა და სხვები.
1943 წლის კურსდამთავრებულები იყვნენ: იორაშვილი კოტე, კვახაძე ნელი, ჭიჭინაძე ჟალე, კახეთელიძე ნათელა, გრიგოლია ლარისა, კუხიანიძე ჯანიკო, ბერძენიშვილი ლენა.

1944 წელს სკოლა გაიყო ქალთა და ვაჟთა სკოლებად. გოგონების ნაწილი გადაიყვანეს #1 ქალთა სკოლაში (შაუმიანის ქუჩაზე), ხოლო ნაწილი _ #2 ქალთა სკოლაში (პუშკინის ქუჩაზე). ჯინჭარაძის ქუჩაზე (ყოფილი გურიის შესახვევი) ყოფილ #4-ე სკოლას ეწოდა #1 ვაჟთა სკოლა.

1945 წ. (ომის დამთავრების წელს) იყო #1 ვაჟთა სკოლის მეორე გამოშვება. აქ იყვნენ: გივი ჯინჭარაძე, კოკა ჭავჭანიძე, დიმიტრი (ხუტუ) ბაძგარაძე, ნოდარ სიხარულიძე, ფუსო (კარლემ) ცინცაძე, ალიოშა გრიგოლია, ტრისტან სიხარულიძე, ოთარ კაჭახიძე, ნოდარ სვანიძე, იური დვალი, ოთარ მიქაძე, იური ცინცაბაძე, ჭუკა (ედუარდი) ჯოჯუა, კუკური მეფარიშვილი, ვახტანგ ქაშიბაძე, კოკა ჭავჭანიძემ და იური დვალმა სკოლა ოქროს მედალზე დაამთავრეს.

1941 წლის გამოშვების მოსწავლეთა უმეტესობა ეწეოდა შემოქმედებით ცხოვრებას (განსაკუთრებით ვაჟები). ნოდარ ალანია იყო ბრწყოინვალე ფილოლოგი. შურა ჯაველიძემ სკოლის პეწრიოდში დაწერსა პიესა ”დაუთ”, რომელიც დაიდგა მასწავლებელთა სახლის სცენაზე. აგრეთვე პიესა ”გარიჟრაჟზე”. მის სამწერლო (დრამატურგიულ) მოღვაწეობას ხელი შეუშალა სამამულო ომმა. ომიდან დაბრუნებულმა გადაწყვიტა, გამხდარიყო არქიტექტორი. ეს კი განაპირობა არქიტექტორ, საბჭოთა კავშირის გმირის ირაკლი ციციშვილის მიერ ომში ბრძოლის დროს მტრის მიერ აფეთქებული ხიდის ორ დღეში აშენებამ.

ეს ცნობები 2009 წლის აგვისტოში მომაწოდა შურა ჯაველიძის დამ _ ქეთინო ჯაველიძემ. იგი ჩვენს სკოლაში დაწყებით კლასებში სწავლობდა და მას ასწავლიდნენ თურმე მატრონა მჟავანაძე, იულია გეგია, ბაბო ლორთქიფანიძე.
მასთან ერთად სწავლობდნენ: ინასარიძე მარგო, ვასაძე გივი, ზინა გეგუჩაძე, ჟორა დოხნაძე, სოსო მიქელთაძე, ნოდარი სვანიძე, ფხაკაძე ლილი, ახობაძე ეთერი, ჯაყელი თალიკო (კახა თარგამაძის დედა), მაყვალა ტუღუში, კაჭახიძე ოთარი, ნათელა კვაშალი, დარეჯან მეგრელიძე, იური კანდელაკი, ეთერი ბერძენიშვილი, თინა სარჯველაძე, მერი საჯაია, მერი ცხოიძე (ნოდარ დუმბაძის მუზა), მეოთხე კლასიდან მერი გადაიყვანეს სოფ. ხიდისთავში, სადაც იზრდებოდა ნოდარ დუმბაძესთან ერთად.

ამ კლასელებზე სურათები მომაწოდა ვაჟა ჩხაიძის მეუღლემ _ ჯავახაძე ნანულიმ (ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი)

1941 წლის კურსდამთავრებულები ნულ კლასში. ხელმძღვანელი მარო ლოლუა საქართველოს დამსახურებული მასწავლებელი








1941 წლის კურსდამთავრებულები 10-ე კლასში. I რიგი: ?, ნადია კანაპლია, დოდო ქინქლაძე, ეთერ ნიკოლაიშვილი, თალიკო სადრაძე. II რიგი: ბიოლოგიის მასწავლებელი დარეჯან ლომთათიძე, ლიტერატურის მასწავლებლები: ვიქტორ კასრაძე, მარია ბარქაია; გრიშა ლორთქიფანიძე _ ისტორიის მასწავლებელი, სკოლის დირექტორი, მათემატიკის მასწავლებელი _ თამარ კვაჭაძე, საქართველოს დამსახურებული მასწავლებელი; ფიზიკის მასწავლებელი _ ელენე მჟავანაძე; III რიგი: მამია კუკულაძე, ვლადიმერ (ვოვა) ჯორბენაძე (კომკავშირის მდივანი) მანონი ხელაია, მერი ბორჩხაძე, ნინა ვასაძე, ლარისა ქიქოძე, ძაბული ხელაია; IV რიგი: ჟორა გოგოძე, გიორგი ჯიბლაძე, თემურ ხავთასი, ვაჟა ჩხაიძე, კუსა (გალაკტიონ) სიხარულიძე, შურა (ალექსანდრე) ჯაველიძე.

1941 წლის კურსდამთავრებულები სტუმრად მასწავლებლებთან

I რიგი: ?, მერი ბორჩხაძე, ბიოლოგიის მასწავლებელი დარეჯან ლომთათიძე, შურა ჯაველიძე, ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი, საქართველოს დამსახურებული მასწავლებელი _ თინა სიხარულიძე, ლილი ჩიგოგიძე, მათენმატიკის მასწავლებელი, საქართველოს დამსახურებული მასწავლებელი _ თამარ კვაჭაძე, მათემატიკის მასწავლებელი _ ლალიკა (ვლადიმერ) თალაკვაძე; II რიგი: ვაჟა ჩხაიძე, ქეთო ლალებაშვილი; III რიგი: მიშა ხვინგია, ლარისა ქიქოძე, ჯუკული გამსახურდია, კალანდაძე, თემურ ხავთასი, მარგო უგრეხელიძე, დოდო ქინქლაძე.

მოსწავლეები კლასის ხელმძღვანელთან _ თინა სიხარულიძესთან

სტუმრად მშობლიურ სკოლაში, 1971 წლის ოქტომბერი

მარცხნიდან მარჯვნივ: კუკური კაკაბაძე, სიკო (თემურ) ხავთასი, გივი გორდეზიანი, ვაჟა ჩხაიძე, რეზო მხეიძე, ლელიკო ქიქოძე, გივი ანთელავა, გივი კვაჭანტირაძე, გივი ფანცულაია

მოსწავლეების გარდა მასწავლებლებიც გაიწვიეს ჯარში. დირექტორი გრიშა ლორთქიფანიძე მოხალისედ წასულა. დირექტორად მისი მოადგილე ქსენია დარჩენილა. ლორთქიფანიძე დაჭრილი დაბრუნდა, მაგრამ ახალგაზრდა მასწავლებელი _ სასწავლო ნაწილის გამგე გრ. ხინიკაძე არ დაბრუნებულა ფრონტიდან.

ჯარში წასულა სკოლის ცეკვის მასწავლებელი საშა ჯიჯეიშვილი. ისიც და სხვა ბიჭებიც მატარებელზე მთელ სკოლას გაუცილებია.

ჩვენი სკოლადამთავრებული ნაჭყეპია გენერალი გახდა. კარლო კარკალაია _ მაიორი, ჩხაიძე რეზო (შემდგომში სოხუმის სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტის რექტორი) გმირობაზე იყო წარდგენილი (საბუთები დაკარგულა).

ჩვენი ეზოდანაც (სკოლის წინ) პატარაია, გაბაშვილი, სულაქველიძე, მალაზონია არ დაბრუნებულან. დედები ტიროდნენ, უპალტოოდ როგორ გავუშვითო.

შემდეგ მალაზონიას მამამ პოეტმა ნესტორ მალაზონიამ შვილის ხსოვნას შესანიშნავი ლექსი უძღვნა _ „მოდიან შვილო ჯარისკაცები“.

16 წლის ვახტანგ ბერეჟიანი გაპარულა ფრონტზე, ტანკისტი ყოფილა, დაჭრილა, მოეწამლა სისხლი და ძალიან მძიმე მდგომარეობაში დაბრუნდა. მალე წამებით გარდაიცვალა.

სკოლაში გაძლიერებული სამხედრო სწავლება შემოიღეს. I სართულზე დერეფნის ბოლოში მარცხენა მხარეს პატარა ოთახში სამხედროებმა დააყენეს დანადგარები. ოთახი გაავსეს აირწინაღები (შემდეგ ეს ოთახი გავანთავისუფლე დანადგარებისგან და ჩემი რუსული ენის კაბინეტი იყო).

მასწავლებელი თამარა კვაჭაძის ნაამბობიდან: სრულიად ახალგაზრდა ვიყავი, როცა ლორთქიფანიძე ჯარში წაიყვანეს. სასწავლო ნაწილის გამგე ქ. სვანიძე დიპლომზე წავიდა. სკოლაში მე დავრჩი. აკანკალებული, ყოველ წუთს ვღებულობდი ფრონტიდან ჩვენი ბიჭების დაღუპვის ამბებს. ვალოდია სანიკიძე (შემდგომში ამავე სკოლის დირექტორი) მაშინ იყო საოლქო კომიტეტში კომკავშირის მდივანი. გამომიძახა და მაცნობა, სკოლა ნიღბებით გადარბენაზე უნდა წავიდეს მწვანე კონცხამდეო. მხოლოდ ბიჭები იყვნენ გამოძახებული. მშობლებმა გოგონებიც მოიყვანეს, ეგება თამარა მასწავლებელს გოგონებიც უნდაო. არც ერთი ბიჭი არ დაგვკლებია. დილით ქანცგაწყვეტილები დავბრუნდით.

თამარა კვაჭაძე. ბათუმში ყველა იცნობდა თამარა მასწავლებელს, საქ. დამსახურებულ მასწავლებელს, ლენინის ორდენოსანს. ყველა, ვისთვისაც მას უსწავლებია, დიდი სიყვარულით იგონებს: ყველას როგორ შეგვაყვარა მათემატიკა და, რაც მთავარია, მასწავლებლობაო. მისი ყველა გაკვეთილი ყოველთვის საინტერესო იყო. არ არსებობდა მისთვის სუსტი, უდისციპლინო მოსწავლე. იყო ძალიან მკაცრი და ძალიან მომთხოვნი. ატარებდა საქალაქო, საოლქო გაკვეთილებს, მეტად საინტერესო მათემატიკურ საღამოებს. მიუხედავად დიდი უბედურებისა (სამი შვილი გარდაეცვალა), სითბოსა და სიყვარულს გამოხატავდა თითოეული მოსწავლის მიმართ.

1982 წლით არის დათარიღებული მისი ყოფილი მოსწავლის მიხეილ ხვინგიას (ხვინგია მიხეილ ვლადიმერის ძე _ საქართველოს მეცნირებათა აკადემიის წევრ-კორესპოდენტი, ტექნიკის მეცნიერებათა პროფესორი, საქართველოს მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე) წიგნი „მექანიკური რხევების გამოყენებითი თეორიის საფუძვლები და მანქანათა დინამიკა“. „მორიდებით გჩუქნით ჩემო საყვარელო მასწავლებელო“ _ აწერია წიგნს. ასეთი წიგნები და საჩუქრები იქნება ომარ გვარიშვილის ოჯახშიც. იგი, ალბათ, არ დაიზარებს სკოლის მუზეუმისთვის პატივცემული და საყვარელი თამარა მასწავლებლის ნივთებს.

სკოლის ისტორია. ბოლო წლები.

დირექტორი და სასწავლო ნაწილის გამგე სისტემატიურად ესწრებოდნენ გაკვეთილებს. ეს არ იყო შიშისმომგვრელი (როგორც ადრე ხდებოდა სკოლებში). ჩვეულებრივი, როგორც თვითონ ამბობდნენ, "აზრის გასაზიარებელი" გაკვეთილები. ხშირად ვიგონებ, როგორ არჩევდნენ შემდეგ ამ გაკვეთილებს: ლამაზად, მოზომილად. ყველა კარგს აუცილებლად აღნიშნავდნენ, თუ რაიმე ნაკლს აღმოაჩენდნენ, დასძენდნენ: "მგონი", "უკეთესი ხომ არ იქნებოდა"; "ვცადოთ ასე"; "ნახეთ, სხვაგან როგორ კეთდება" და ასე შემდეგ.

ამიტომაც, მოსწავლეებიც და მასწავლებლებიც სიხარულით გადიოდნენ სკოლაში. დამლაგებლებიც კი სხვანაირები იყვნენ: სულ გაღიმებულები ეგებებოდნენ ყველას.

დირექტორი მკაცრი იყო, მომთხოვნი, მაგრამ სამართლიანი. მისაბაძი იყო მისი ყველა მოქმედება _ დაწყებული ჩაცმულობით, საუბრით, სხვისადმი დიდი ყურადღებითა და სითბოთი. ქალბატონ ნატოს ალბათ შენახული ექნება თავისი მოხსენებები, რაც ძალიან გაამდიდრებდა სკოლის მუზეუმის არქივს.

გაუგებარი დარჩა, ვისი ან რისი მიზეზით, რატომ გაიყო ეს სკოლა და მერე რატომ შეერთდა. ფაქტი კი ერთია: არც მასწავლებლებს და არც მოსწავლეებს არ დაავიწყდებათ "ელემენტარულ" სკოლაში გატარებული სამი წელი.

კვლავ ერთად ვართ ყველა ჩვენს #2 საშუალო სკოლაში. ყველაფერი ძველებურად არის: მუზეუმის საქმე არავის არ აინტერესებს. მე კი მენანება ამდენი შრომა. 2000 წლის 26 სექტემბერს ჩვენს სკოლას დაარსებიდან 100 წელი შეუსრულდა. თარიღის აღსანიშნავად ზარიც არ დარეკილა. მეც შემეძლო მეყვირა, დამერეკა, მაგრამ ალბათ წყენამ, ტკივილმა დამძლია.

2005 წლის აგვისტოში გავედი პენსიაზე. იმედი, რომ მუზეუმი გაკეთდებოდა, აღარ მქონდა. არა და რამდენი რამე მაკავშირებს ამ სკოლასთან (ტერიტორიულადაც კი): ბაბუას შენობის ასაშენებლად 100 მანათი გადაუხდია, მამიდამ, ჩემმა მეუღლემ, სამმა შვილმა ეს სკოლა დაამთავრეს. დედაც და მეც ამ სკოლიდან გავედით პენსიაზე. რამხელა სურვილი მქონდა, რომ ამ სკოლაში მომუშავე მასწავლებელზე აღნუსხული ყოფილიყო ყველაფერი _ სურათებიც, მასალებიც. ვიმედოვნებდი, რომ გავაკეთებდით სკოლის მუზეუმს: ყველა კურსდამთავრებული დატკბებოდა საკუთარი კლასის სურათების, ცნობების ხილვით. მე ბევრი მოვიძიე, აღვადგინე. მაქვს 1902 წლის, 1909, 1918, 1924, 1935, 1938, 1940 და ა.შ. წლების ყველა მასწავლებელთა სიები და მოსწავლეთა გამოშვების სურათები. და რაც ყველაზე მთავარია _ პირველი გამოშვების სურათი, რომელსაც აწერია 1904 წელი.

ამობეჭდილი მაქვს ყველა დირექტორის დანიშვნისა და განთავისუფლების ბრძანებები, მათი სურათები (ნაწილი მუზეუმის განადგურების დროს დაიკარგა); მაქვს მეტად საინტერესო ცნობები სკოლის ბიბლიოთეკაზე, განსაკუთრებით კონა გიგინეიშვილის ღვაწლზე.

მაქვს მოსწავლეების მიერ სკოლაში სხვადასხვა დროს ხელნაწერი გაზეთები, ალბომები; მოგონებები მასწავლებლებზე, ერთმანეთზე. შეგროვებული მაქვს მასალები ჩვენ სკოლადამთავრებულ სპორტსმენებზე. და, რაც მთავარია, მასალები ყველა სახელოვან ადამიანზე, ვისაც ჩვენს სკოლაში მიუღია განათლება. ასეთები კი ძალიან, ძალიან ბევრია, აქ ყველაფერი ვერ ჩავატიე. საჩქარო კი არის: მიდის ძველი თაობა. მათ ბევრი სასიკეთო საქმის გაკეთება შეუძლიათ ჩვენი სკოლისთვის. საჩქაროა, არ დაიკარგოს. მასწავლებლის დიდ შრომას დაფასება ყოველთვის უხდებოდა და ალბათ ასე უნდა იყოს მომავალშიც. მასწავლებელმაც ძალიან უნდა შეაყვაროს მასწავლებლობა მომავალ თაობას.

აი სია ბათუმის #2 საჯარო სკოლაში მომუშავე პედაგოგებისა. მათშიც არიან ჩვენი სკოლადამთავრებულები, შესანიშნავი, შრომისმოყვარე, ენერგიული პედაგოგები.

ბევრია ძველი, დამსახურებული, სახელოვანი მასწავლებელიც. მათ შრომას, ღვაწლს როგორ უნდა დაფასება! იყო დრო, როცა ალბათ ყველამ (არსებობისთვის) პროფესია შეიცვალა, პედაგოგები კი გასამრჯელოდ, ისიც არა სისტემატიურად, კუპონებს ღებულობდნენ. მათი შრომა მართლა გმირობა იყო. არც ერთ მათგანს ბავშვებისთვის არ უღალატია. სკოლა იყო მაინც სკოლა. ახლაც მათ სკოლისადმი, საქმისადმი სიყვარული ამოძრავებთ. ვეფერები ყველა მათგანს და იმედს არ ვკარგავ, რომ ჩვენს სკოლაში (მათი დიდი მონდომებით) იქნება მუზეუმი, რომელშიც მათი შრომა იქნება აღნიშნული და დაფასებული.

სკოლა დღეს

აი, ბათუმის #2 საჯარო სკოლის პედაგოგიური კოლექტივის სია (2008 წელი):

ბათუმის #2 საჯარო სკოლა

დირექტორი _ მარიზა აბაშიძე

მოსწავლე _ 1502

კლასი _ 57

დირექტორის მოადგილეები:

ა) ომარ კალანდარიშვილი

ბ) მედეა ცინცაძე

გ) ფატი მახარაძე

დ) მადონა ფედიჩკინა

ე) გურამ ჯღარკავა

პედაგოგები:

1. ნანი აფხაძე, 2. ნათელა ახვლედიანი, 3. მადლენა ბანძავა, 4. ციალა ბეჟანიძე, 5. გოგი ბერიძე, 6. მზია ბერიძე, 7. ნარგიზი ბერიძე, 8. ლია ბიბილაშვილი, 9. ინგა ბილიხოძე, 10. ნანა ბურჭულაძე, 11. ნანი ცინარიძე, 12. მედეა ცინცაძე, 13. მაკა ცომაია, 14. შუშანა დავითაძე, 15. ვაჟა დოლიძე, 16. თინათინ დონაძე, 17. თამარ ფარტენაძე, 18. მადონა ფედიჩკინა, 19. მაკა ფომენკო, 20. ნანა ფხაკაძე, 21. ნინა გაგუა, 22. ნინო ჩავლეიშვილი, 23. ლეილა გეგენავა, 24. მანანა გეგენვა, 25. ლიანა გერგეშანია, 26. მარინე გეთია, 27. ცისანა ჩიკვაიძე, 28. ქეთევან გიორგაძე, 29. ირმა გიორხელიძე, 30. მანანა გობრონიძე, 31. ნინა გოგიბერიძე, 32. შორენა გოგიბერიძე, 33. ლილი გოგიტიძე, 34. ლუარა გორდაძე, 35. ზოია გორდაძე, 36. მზია გორდელაძე, 37. ნონა გორგილაძე, 38. მანანა გორგოშაძე, 39. მზიური გორგოშაძე, 40. მედეა ჩუბინიძე, 41. ანგელინა გუგუშვილი, 42. მადონა გვარამია, 43. მზია ჩხაიძე, 44. მზევინარ იმედაშვილი, 45. მზევინარ ჯაყელი, 46. ნონა ჯაყელი, 47. ნონა ჯინჭარაძე, 48. ვერონიკა ჯორბენაძე, 49. ირმა კაკაბაძე, 50. ომარ კალანდარიშვილი, 51. ლიანა კასპელაშვილი, 52. მედეა კეშელავა, 53. ჯეირან კოჩაძე, 54. თამარ კონცელიძე, 55. რუსუდან კუბლაშვილი, 56. ცირა კვაჭანტირაძე, 57. თამარ კვაჭანტირაძე, 58. ანა ლორია, 59. ირინე მამალაძე, 60. ფატი მახარაძე, 61. მაგული მემარნე, 62. ზინაიდა მიქაბერიძე, 63. ლამარა მიქელაშვილი, 64. სემაელ მიქელაძე, 65. სალომე ნაკაიძე, 66. ინგა ნიშნიანიძე, 67. ქეთევან პაპავა-ლობჟანიძე, 68. მარიამ პაპოშვილი, 69. ნანა პაპუნაიშვილი, 70. ნატალია ქურიძე, 71. სანათა ღაღაიშვილი, 72. ლეილა სადრაძე, 73. მარინა საჩკო, 74. რუსუდან სანიკიძე, 75. ლეილა შარაბიძე, 76. ირინა სარუხანიანი, 77. ნანა სიხარულიძე, 78. ნათია სიხარულიძე, 79. ლუარა სტასენკო, 80. ლია სურმავა, 81. ნაზიბროლა სვანიძე, 82. გუგული ტაბიძე, 83. თამარ თარალაშვილი, 84. გულნარა თავდგირიძე, 85. სულიკო თებიძე, 86. ნინო თედიაშვილი, 87. ინეზა თედორაძე, 88. კარლო ტრაპაიძე, 89. სულიკო თურქია, 90. ციცინო ტურძილაძე, 91. ნატო ურუშაძე, 92. ირმა ვადაჭკორია, 93. რუსუდან ვადაჭკორია, 94. ნანა ვარშანიძე, 95. დალი ჭელიძე, 96. ნინო ჭელიძე, 97. მზისადარ წიქორიძე, 98. ლარისა წოწონავა, 99. ქეთევან წოწონავა, 100. ნინო ხალვაში, 101. იდა ხოფერია, 102. ნარგული ხოროიშვილი, 103. ალექსანდრე ყიფიანი, 104. ეთერ ყურშუბაძე, 105. თეონა ყურშუბაძე, 106. ირინა მგელაძე, 107. ნაირა ჭკუასელი, 108. ნანა ფაღავა, 109. ხათუნა ბაღდადიშვილი, 110. იზა ანდღულაძე, 111. სოფიკო კომახიძე, 112. ლია ჩაგუნავა, 113. სედა ქონიანიძე-გიორგაძე, 114. ლაურა ვარშანიძე

ტექნიკური პერსონალი

1. გურამ ჯღარკავა, 2. მზევინარ ფარსენაძე, 3. შორენა დოლიძე, 4. გულიკო ბასილაძე, 5. აზა ვეკუა, 6. ჯულიეტა ხაბაძე, 7. ეთერ აბაშიძე, 8. ჟანა ახვლედიანი, 9. თინათინ ჩიკვაიძე, 10. ინგა დევაძე, 11. ქეთევან გათენაძე, 12. ვახტანგ კუნჭულია, 13. კარინე მკრტიჩიანი, 14. ალიონა სინელნიკოვა, 15. ლიანა შაინიძე, 16. მერი კუპრავა, 17. სილვა გრიგორიანი, 18. გულნაზი ყაჭეიშვილი, 19. თამილა შეყრაშვილი, 20. რუსუდან ანთიძე, 21. ნაზი ვარშანიძე, 22. ქეთევან ძნელაძე

სულ ახლახან ფიზ. კულტურის მასწავლებელმა _ კარლო ტრაპაიძემ გამომიგზავნა ახლანდელი სპორტსმენი მოსწავლეების სია, თქვენი მოსწავლეები იყვნენ და გაგახარებთო.

მოსწავლეთა შორის:

1. საქართველოს ევროპისა და მსოფლიო ჩემპიონი ჭადრაკში სალომე მელია

2. საქართველოსა და ევროპის ჩემპიონი ჭადრაკში _ ლორთქიფანიძე ნოდარი

3. აჭარისა და საქართველოს ცემპიონი საქართველოს ჩოგბურთში _ ვერა გურიელიძე

4. აჭარის ჩემპიონი მაგიდის ჩოგბურთში _ თამაზ ზაქარაძე

5. აჭარისა და საქართველოს ცემპიონი ჭიდაობაში _ ირაკლი თოლორაია

6. საქართველოს პროზიორი ფარიკაობაში _ კახა კეშელავა

7. აჭარისა და საქართველოს ჩემპიონი მაგიდის ჩოგბურთში _ ტაბაღუა ბექა

8. საქართველოს ნაკრების წევრი, აჭარისა და საქართველოს ჩემპიონი ჭიდაობაში _ ფართენაძე გიგა

9. სპორტის ოსტატი ფარიკაობაში _ დოლძე კახა.